Korrikalariaren kode etikoa

KIROL ETIKAREN KODEA

Zumaia Flysch Trail Mendi Maratoia-NW erakundeak bere gain hartzen du oso-osorik Europako Kontseiluak 1992ko irailaren 24an onartutako kirol-etikaren kodea betetzea.

Jakina, mendiko kiroletan aplikatzeko, haren edukia eta definizioak egokituko dira mendiko kirolen berezko berezitasunetara eta zehaztapenetara.

SARRERA

1. Kiroleko joko garbirako Europako Kontseiluaren etika-kodea asmo-adierazpena da, eta kirolaren ardura duten Europako ministroek onartzen dute.
2. Kodearen abiapuntua da joko garbiaren azpian dauden gogoeta etikoak ez direla hautazko elementu bat, baizik eta funtsezko zerbait kirol-jarduera orotan, politika orotan eta kirol-eremuan egiten den kudeaketa orotan, eta gogoeta horiek lehiaren eta kirol-jarduerarekiko konpromisoaren maila guztietan aplikatzen direla, bai jolasari dagokionez, bai lehiaketari dagokionez.
3. Kodeak esparru etiko sendoa ematen du gizarte modernoak eragindako presioen aurka borrokatzeko. Presio horiek mehatxua dira kirolaren oinarri tradizionalentzat, eta horiek joko garbian, kirol-espirituan eta borondatezko mugimenduan oinarritzen dira.

KODEAREN HELBURUAK

1. Kodeak, funtsean, jolas garbia sustatu nahi du haurren eta nerabeen artean, hau da, kirolari helduen eta kiroleko biharko figuren artean. Hala ere, Kodea helduei eta gazteek kirolean duten konpromisoan eta parte-hartzean eragin zuzena edo zeharkakoa duten erakundeei zuzenduta dago.
2. Kodeak barne hartzen ditu haurrek eta nerabeek kirol bat egiteko eta praktika hori gogobetetzeko duten eskubidearen kontzeptua, eta helduek eta erakundeek joko garbiaren sustatzaile gisa eta eskubide horren errespetuaren bermatzaile gisa duten erantzukizunaren kontzeptua.

JOKO GARBIAREN DEFINIZIOA

1. Joko garbiak arauak errespetatzea baino askoz gehiago esan nahi du: adiskidetasunaren, aurkariarekiko errespetuaren eta kirol-espirituaren kontzeptuak hartzen ditu. Jokabide bat baino gehiago, pentsatzeko modu bat da. Kontzeptua tranpen aurkako borrokara hedatzen da, arauak urratu gabe engainatzeko artearen aurka, dopinaren, indarkeria fisikoaren eta hitzezkoaren, aukera-desberdintasunaren, gehiegizko merkaturatzearen eta ustelkeriaren aurka.
2. Joko garbia kontzeptu positiboa da. Kodeak kirola gizartea eta nazioen arteko adiskidetasuna aberasten dituen jarduera soziokulturaltzat hartzen du, betiere leialtasunez egiten bada. Kirola, halaber, jarduera bat da, eta, leialtasunez egiten bada, aukera ematen dio pertsonari hobeto ezagutzeko, adierazteko eta egiteko; garatzeko, ezagutza praktikoak eskuratzeko eta bere gaitasunak erakusteko; kirolak gizarte-elkarreragina ahalbidetzen du, gozamen-iturri da eta ongizatea eta osasuna ematen ditu. Kirolak, klub eta afizionatu sare zabalarekin, parte hartzeko eta erantzukizun sozialak hartzeko aukera eskaintzen du. Gainera, jarduera jakin batzuetan arduraz parte hartzeak ingurumenarekiko sentsibilitatea garatzen lagun dezake.
3. Kodeak esparru etiko sendoa ematen du gizarte modernoak eragindako presioen aurka borrokatzeko. Presio horiek mehatxua dira kirolaren oinarri tradizionalentzat, eta horiek joko garbian, kirol-espirituan eta borondatezko mugimenduan oinarritzen dira.

JOKO GARBIAGATIKO ERANTZUKIZUNA

Kodeak onartzen du haurrek eta nerabeek kirol-jardueretan parte hartzea gizarte-ingurune zabalago batean txertatzen dela. Onartzen du gizabanakoak eta gizarteak kirolaren abantaila potentzialak bete-betean aprobetxa ditzaketela joko garbia bigarren mailako kontzeptua izateari utzi eta kezka nagusi bihurtzen bada; aitortzen du haur eta nerabeek kirolean bizi duten esperientzian zuzenean edo zeharka laguntzen eta eragiten duten pertsona guztiek erabateko lehentasuna eman behar diotela kontzeptu horri. Zehazki, honako hauek dira:

1. Gobernuak: maila guztietan, gobernuekin lan egiten duten erakundeak barne. Hezkuntzako sektore ofizialetan parte hartzen dutenek erantzukizun berezia dute.
2. Kirol-erakundeak eta kirolarekin lotutakoak: bereziki, kirol-federazioak eta zuzendaritza-erakundeak, gorputz-hezkuntzako elkarteak, entrenamenduarekin lotutako erakunde eta institutuak, medikuntzarekin eta farmaziarekin lotutako lanbideak, eta komunikabideak. Merkataritza-sektoreak, kirol-artikuluen ekoizpen-, salmenta- eta marketin-jarduerak barne, bere gain hartu behar ditu bere erantzukizunak, eta joko garbia sustatzen lagundu behar du.
3. Pertsonak: zehazki, gurasoak, irakasleak, entrenatzaileak, epaileak, agintariak, zuzendariak, administratzaileak, kazetariak, medikuak eta farmazeutikoak, bai eta goi-mailako lehiaketako kirolariak ere, eredu gisa balio dutenak. Kodea pertsona guztiei aplikatzen zaie, boluntario gisa edo profesional gisa parte hartzen duten alde batera utzita. Ikusle gisa, pertsonek erantzukizun osagarriak har ditzakete.

Erakunde eta pertsona horietako bakoitzak erantzukizun bat hartu behar du bere gain, eta eginkizun bat bete. Etika-kode hau horientzat da, eta kirol-munduko eragile guztiak kode horretan zehaztutako erantzukizunak beren gain hartzeko prest badaude soilik izango da eraginkorra.

1. Gobernuek erantzukizun hauek hartuko dituzte beren gain:

1.1 kirola presente dagoen gizarte-eremu guztietan irizpide etikoak eta zorrotzak ezar daitezen bultzatzea;

1.2 kirolarekin lotutako jardueretan printzipio etiko osasuntsuak aplikatzen dituzten pertsonak eta erakundeak bultzatzea eta laguntzea;

1.3 Gorputz-hezkuntzako irakasle eta begiraleak bultzatzea, kirol-prestakuntzako eskola-programetan kirola eta joko garbia sustatzeari funtsezko garrantzia eman diezaioten;

1.4 kirolean joko garbia sustatzera bideratutako ekimen guztiak babestea, bereziki gazteen artean, eta erakundeak bultzatzea helburu horri lehentasuna eman diezaioten;

1.5. Estatuko eta nazioarteko esparruetan, gazteen kirola egiteari eragiten dioten arazo konplexuen ulermena hobetzera bideratutako ikerketa bultzatzea, eta nahi ez diren portaeren irismena eta joko garbia sustatzeko aukerak baloratzea.

2. Kirol-erakundeek eta kirolari lotutakoek erantzukizun hauek hartuko dituzte beren gain:

Joko garbiaren esparrua eta testuingurua:

2.1 Etikaren aldeko edo kontrako jokabideak definitzen dituzten zuzentarau argiak ematea, eta pizgarrien eta zehapenen sistema koherente eta doitua ezartzen saiatzea, parte-hartzearen modalitate eta maila guztietan;

2.2 erabaki guztiak bere kirol-diziplinari aplika dakiokeen eta Europako Kodean oinarrituta dagoen kode etiko bati egokitzen saiatzea;

2.3 Iritzia sentsibilizatzea, bere eragin-esparruan, jolas garbiaren kontzeptuarekiko, kanpainen, sarien, material didaktikoaren eta prestakuntza-eskaintzen bidez. Erakunde horiek, halaber, jarduera horien nondik norakoa zuzenean gainbegiratu eta ondorioak ebaluatu behar dituzte;

2.4 Lehiaketan arrakasta izateaz gain, joko garbia eta garapen pertsonala saritzeko sistemak ezartzea

2.5. Jokabide ona sustatzen duten kazetariei laguntza eta laguntza ematea.

2.6 partaidetza-egiturek hazten ari diren nerabeen eta haurren premia espezifikoak aurreikus ditzaten zaintzea, hainbat mailatan parte hartzeko aukera emanez, jolas-jardueratik hasi eta goi-mailako lehiaketaraino;

2.7 Erregelamenduak aldatzen laguntzea, gazteen premia espezifikoei erantzuteko, lehiakortasunaren arrakasta ez ezik, joko garbia ere nabarmenduz;

2.8 bermeak ezartzen direla zaintzea, adingabeen ustiapena eragozteko, batez ere gaitasun goiztiarrak dituztenena;

2.9 Gazte eta nerabeekiko erantzukizunak beren gain hartzen dituzten erakunde bateko kide edo afiliatu guztiek gazte eta nerabeak orientatzeko, prestatzeko eta hezteko beharrezko ezaugarriak izan ditzaten saiatzea, eta, bereziki, adingabearen heltze-prozesuak dakartzan eraldaketa biologiko eta psikologikoak ezagut ditzaten zaintzea.

3. Pertsonek erantzukizun hauek hartuko dituzte beren gain:

Norbanakoaren portaera:

3.1 haur eta nerabeei eredu positiboa eskaintzen dien portaera eredugarria izatea; edozein kasutan ez saritzea, pertsonalki adoptatzea edo hirugarrenen portaera desleial oro alde batera uztea; jokabide mota horri dagozkion zehapenak ezartzea;

3.2. Prestakuntza- eta kalifikazio-maila adingabearen beharretara egokitzen dela zaintzea, kirolean duten parte-hartze mailaren arabera.

Gazteekin lan egitea:

3.3 haurraren edo atleta gaztearen osasuna, segurtasuna eta ongizatea lehentasun nagusi bihurtzea, eta helburu horiek lehentasunezkoak izatea tarteko pertsona batek arrakasta lortzeari dagokionez, edo klubaren, eskolaren, entrenatzailearen edo aitaren ospeari dagokionez;

3.4 haurrek bizitza osoan jarduera fisiko osasungarrietan parte hartzera animatuko dituen kirol-esperientzia izan dezaten lortzea;

3.5. Haurrak helduak balira bezala tratatzeari uko egitea, haurraren garapenak dakartzan eraldaketa fisiko eta psikikoez eta kirol-errendimenduan duten eraginaz jabetuta;

3.6 adingabea asebetetzeko gai ez den itxaropenen aurrean ez kokatzea;

3.7 lehiaketa gozatzeak eta gozatzeak duen garrantzia onartzea, eta, nolanahi ere, haurrarengan bidegabeko presiorik eta parte hartzeari buruz askatasunez erabakitzeko eskubidearen kontrakorik ez egitea;

3.8. Hobekien hornitutako gizabanakoez zein ez daudenez arduratzea, lehiaketako arrakastaz gain, garapen pertsonala eta ezagutza praktikoak eskuratzea nabarmenduz eta sarituz;

3.9. Gazteak animatzea beren jokoak sor ditzaten eta beren arauak har ditzaten; lehiakide gisa ez ezik, entrenatzaile, zuzendari edo arbitro gisa ere jardun dezaten; jokabide leial edo desleialengatiko sari- eta zehapen-sistema propioa finka dezaten; eta beren ekintzen erantzule egin daitezen;

3.10 gazteei eta haien senideei ahalik eta informazio gehien ematea, arrakastaren balizko arrisku eta erakargarritasunez jabetu daitezen.

ONDORIOA

Joko garbia funtsezkoa da kirola eta kirol-partaidetza sustatu eta garatu nahi badira. Kiroleko jokabide leiala, hau da, joko garbia, onuragarria da pertsonarentzat, kirol-erakundeentzat eta gizarte osoarentzat. Espiritu hori sustatzea da gure betebeharra.